Loon op Zand draagt betrouwbaarheid hoog in het vaandel

door Win Luijendijk 

” Loon op Zand kiest zijn eigen weg”, kop­te het Brabants Dag­blad in de krant van 24 januari. Prima, niets op aan te merken. In een tweede artikel, twee dagen later, werd echter ge­steld dat daaruit zou blijken dat ‘ trouw en betrouwbaarheid’ bij de gemeente Loon op Zand niet hoog in het vaandel staan.

Dat vráágt om een reactie, waarbij een aantal overwegingen nog eens verduide­lijkt kan worden. Loon op Zand enWaalwijk trek­ken al een groot aantal jaren met elkaar op. Dat ligt als goede buren ook voor de hand. Goed voorbeeld daarvan is de sterk gegroeide sa­menwerking met de gemeenten Waalwijk en Heusden op het ge­bied van sociale zaken. Onze geza­menlijke sociale dienst en onze ge­zamenlijke sociale werkvoorzie­ningWML (nu samen De Baanbre­kers) is daar een landelijk erkend en zeer gewaardeerd voorbeeld van. Ook op het terrein van volks­huisvesting is de samenwerking al jaren voortreffelijk en op so­ciaal- economische zaken ontwik­kelt zich de samenwerking.

In 2011 ontstond de gedachte om de samenwerking metWaalwijk uit te breiden. Een gezamenlijke gemeentewerkplaats voor de bui­tendienst, zoalsWaalwijk voorstel­de? Of maar eens beginnen met een bundeling van de afdeling per­soneelszaken? Laten we niet ‘te hapsnap’ samenwerken, conclu­deerden we samen enWaalwijk vroeg aan Loon op Zand om een toekomstbeeld op te stellen. Dat vroegWaalwijk aan ons omdat zij als grotere gemeente Loon op Zand niet de wet wilde voorschrij­ven. Heel attent. En dus stelde het college van Loon op Zand de ‘Stip op de horizon’ op. In deze visie werd de weg geëffend voor een stappenplan om per januari 2014 grote delen van de ambtelijke orga­nisatie samen te voegen. Dat moest leiden tot een efficiëntere werkwijze, betere dienstverlening en kostenbesparing.

Een aantal zaken werd beschreven in de ‘ Stip op de horizon’: Loon op Zand blijft een zelfstandige ge­meente, waarbij een belangrijk deel van de gemeentelijke organisa­tie en het bestuur ook in Loon op Zand gevestigd blijft. Behoud van de eigen identiteit van Kaatsheu­vel, Loon op Zand en De Moer en een minimale afstand tussen inwo­ners en bestuur werden als belang­rijke uitgangspunten meegegeven.

Beide gemeenten gingen op be­zoek bij andere gemeenten om te kijken hoe zij zo’n samenwerking vorm hebben gegeven.

Maar toch... gaandeweg bleek uit de ervaringen van de andere ge­meenten die wij bezochten, dat er enorme kosten gemoeid zijn met een ambtelijke samenvoeging. Kos­ten die op termijn niet of nauwe­lijks zijn terug te verdienen. Om die reden werd afgesproken om een extern bureau te vragen de uit­gangspunten te onderzoeken op de kans van slagen. Zou het echt een kostenbesparing opleveren én kwaliteitsverbetering plus kwets­baarheidsvermindering?

Bureau Berenschot ging aan de slag. Niet ‘als excuus van Loon op Zand om het proces te vertragen’, zoals het Brabants Dagblad schrijft. Nee, het was een gezamen­lijke keus van twee gemeenten om nader onderzoek te doen, alvorens de definitieve stappen te zetten.

In oktober riep dat bureau ons bij­een. De boodschap: ‘wij constate­ren dat er nogal wat verschillen zijn in de benadering van beide ge­meenten en als het louter om de kostenbesparing gaat hoeft u de ambtelijke samenvoeging niet in te zetten. Wilt u toch verder, dan is (praktisch) volledig samengaan van hetWaalwijkse en Loonse be­leid een vereiste, wilt u echt resul­taten behalen’. In de conclusies lopen vervolgens Waalwijk en Loon op Zand uit­een. Voor Loon op Zand geldt in­derdaad dat een te behalen bespa­ring van grote betekenis is. Boven­dien zijn er ook voldoende waar­borgen nodig om de herkenbaar­heid en zichtbaarheid van de ge­meentelijke organisatie in de eigen gemeente hoog te houden. De na­genoeg volledige harmonisatie van het gemeentelijk beleid vanWaal­wijk en Loon op Zand en de nage­noeg volledige huisvesting van de ambtelijke organisatie inWaalwijk kan tot een klein structureel finan­cieel voordeel leiden.

Tegelijk vergt het incidenteel veel geld om de organisaties samen te voegen, volgens Berenschot. Voor ons leidde dat tot de conclusie om niet op die ingeslagen weg door te gaan. In onze ogen blijft de nood­zaak tot samenwerking die door al­le gemeenten gevoeld wordt en die ook vaak van bovenaf ver­plicht is. Dat kan en dat mag alle­maal, het denken daarover staat niet stil. Dat vraagt om wijsheid in te maken keuzes. Wij staan daarin niet alleen. Omliggende gemeen­ten werken graag met ons samen, ook in de toekomst. Trouw aan on­ze gemeentelijke opdracht voor de inwoners en betrouwbaarheid in de samenwerking met andere ge­meenten staan hoog in ons vaan­del.
Wim Luijendijk is burgemeester van de gemeente Loon op Zand.